Có thể nhận thấy được vai trò quan trọng và mức độ hiệu quả của bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đối với các nền kinh tế, đặc biệt là trong những giai đoạn khủng hoảng. Bảo hiểm thất nghiệp là ngăn ngừa sự bất ổn định về kinh tế, xã hội; hỗ trợ, đào tạo nhằm giúp người lao động có cơ hội trở lại thị trường lao động, tìm việc làm mới; trợ cấp thất nghiệp và thay thế một phần thu nhập cho người lao động bị mất việc làm mà không phải lỗi của họ.
Đặc biệt, khi đại Dịch COVID-19 đã và đang tác động lớn đến kinh tế, xã hội của nước ta; nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh phải tạm dừng hoạt động, thu hẹp quy mô sản xuất; nhiều người lao động mất việc làm ảnh hưởng tới thu nhập và đời sống thì bảo hiểm thất nghiệp đã thực sự phát huy vai trò, tính ưu việt của mình.
TTDVVL Hà Nội
BHTN là loại bảo hiểm bảo đảm những quyền lợi mà người lao động khi tham gia BHXH bắt buộc được hưởng khi bị mất việc làm. Người hưởng BHTN còn được hưởng cả BHYT và trợ cấp đào tạo nghề trong quãng thời gian chờ có việc mới. Bên cạnh hỗ trợ một phần chi phí nhằm đảm bảo cuộc sống cho người lao động trong thời gian thất nghiệp, chính sách BHTN còn tư vấn, giới thiệu việc làm, giúp người lao động tìm kiếm việc làm phù hợp để sớm tái hòa nhập thị trường lao động. Đồng thời, từ nguồn quỹ BHTN, Chính phủ cũng đã quyết định hỗ trợ người sử dụng lao động, kết nối với các doanh nghiệp giới thiệu lao động đã qua đào tạo… Rõ ràng, chính sách BHTN đã và đang đóng một vai trò quan trọng đảm bảo an sinh cho cả người lao động lẫn doanh nghiệp.
Điều 50, Luật Việc làm năm 2013 quy định: Thời gian hưởng TCTN được tính theo số tháng đóng BHTN của người lao động. Người lao động cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 3 tháng TCTN. Sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 1 tháng TCTN nhưng tối đa không quá 12 tháng. Thời điểm hưởng TCTN được tính từ ngày thứ 16, kể từ ngày nộp đủ hồ sơ hưởng TCTN theo quy định. Mức hưởng được tính bằng bình quân lương của 6 tháng liền kề. Nếu không nhận hoặc mới nhận TCTN mà người lao động thông báo có việc làm mới, việc nhận BHTN sẽ dừng lại và cộng dồn bảo lưu.
Trong đại Dịch COVID-19, hệ thống Trung tâm dịch vụ việc làm (TTDVVL) trong cả nước nói chung và TTDVVL Hà Nội nói riêng đã phát huy đầy đủ chức năng quản trị thị trường lao động. Thông qua việc thực thi chính sách bảo hiểm thất nghiệp, Hệ thống Trung tâm DVVL ngày càng khẳng định vai trò trong việc hỗ trợ người lao động. Tính đến nay, việc thực hiện chính sách BHTN đã đạt được nhiều kết quả tốt, góp phần đảm bảo an sinh xã hội, bảo vệ quyền lợi người lao động.
Vừa phải thực hiện nghiêm việc phòng chống dịch COVID-19 theo Chỉ thị số 16 của Thủ tướng Chính phủ nhưng vẫn đảm bảo việc thực hiện giải quyết chế độ chính sách cho người lao động không bị giãn đoạn. TTDVVL Hà Nội đã tiếp nhận và giải quyết thủ tục chế độ chính sách cho người lao động bằng hình thức trực tuyến từ xa. Chỉ riêng trong khoảng thời gian giãn cách xã hội từ ngày 1/4/2020 đến ngày 23/4/2020, TTDVVL Hà Nội đã tiếp nhận giải quyết 24.060 thủ tục cho người lao động, trong đó, tiếp nhận hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp 3.610 trường hợp.
Không ít người lao động đến TTDVVL Hà Nội làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp cho biết chính sách bảo hiểm thất nghiệp thực sự đã phần nào giúp họ vượt qua khó khăn trong thời gian mất việc làm, cũng như duy trì đời sống sinh hoạt để tiếp tục tìm việc làm mới. Có thể nói chính sách bảo hiểm thất nghiệp là “bà đỡ” cho người lao động khi thôi việc, mất việc; đóng vai trò cực kì quan trọng nhằm đảm bảo cuộc sống cho người lao động khi bị ảnh hưởng bởi tác động từ thay đổi thị trường và hội nhập kinh tế, đặc biệt là các vấn đề thiên tai, dịch họa.
Về lâu dài, cần hoàn thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp theo hướng mở rộng diện bao phủ tham gia, nhất là người lao động trong khu vực phi chính thức, bổ sung các biện pháp hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động trong suốt quá trình tham gia bảo hiểm thất nghiệp./.